Gemeenteraadsverkiezingen: voorzieningen in de (wijk)centra

Op maandag 14 maart tot en met woensdag 16 maart 2022 vinden de volgende gemeenteraadsverkiezingen plaats. In totaal doen 13 politieke partijen mee aan de gemeenteraadsverkiezingen voor de gemeente Sittard-Geleen. Wie zijn het en wat willen de partijen bereiken? Platform 046 heeft een aantal vragen samengesteld en aan de fractieleiders voorgelegd. In dit artikel: De leegstand en behoud van voorzieningen in de (wijk)centra van de kernen blijft een aandachtspunt. Niet alleen dreigt een (wijk)centrum leeg te lopen, maar vervallen ook lokale banen en voelt het minder veilig in de lege centra.

Deze week volgen een aantal artikels elkaar op met het antwoord van de fractieleiders op een vraagstelling. Wij hebben ervoor gekozen om het antwoord ongewijzigd over te nemen, zodat de inhoud van de gegeven reactie van de partij niet wijzigt.

Helaas hebben wij geen terugkoppeling van GroenLinks en Lokaal Sittard-Geleen-Born mogen ontvangen, zodat de visie van deze partijen niet in dit artikel terug zullen komen.

In de gegeven antwoorden wordt vaak verwezen naar termen die bij de politieke partijen goed bekend zijn, maar niet voor iedereen even duidelijk is. In onze woordenlijst worden veelgebruikte definities nader verklaard.

CDA

Baas in eigen buurt:

• bewoners tijdig laten meepraten over de ontwikkelingen in hun wijk
• een eigen budget voor burgerinitiatieven (burgerbegroting)
• versterken van het rijke verenigingsleven en de vele vrijwilligers die er actief zijn
• een doelgerichte inzet van boa’s, wijkagent en hulpdiensten

Zorg voor elkaar:

• realiseren meer ontmoetingsplekken en huiskamerprojecten

Sittard-Geleen onderneemt en innoveert:

• versterken en compacter maken van de stadscentra in Sittard en Geleen
• ruimte voor vernieuwende formules, evenementen en activiteiten.
• scheppen van ruimte voor technologische vernieuwingen en digitalisering

D66

Leegstand is een groot probleem in vele steden in Nederland. Ook vanuit een veiligheidsperspectief is leegstand aanpakken een belangrijk punt. Leegstand in de centra aanpakken begint voor D66 bij het principe ”ondernemers laten ondernemen”. Dat wil zeggen: onnodige regelgeving schrappen, mengvormen van winkelen en horeca (blurring) mogelijk maken, differentiatie parkeertarieven instellen voor de centra van Geleen en Sittard en een permanente ‘koop lokaal’ campagne starten. Daarbij ziet D66 ook nog de mogelijkheid om startende ondernemers te ondersteunen met subsidies en/of lastenvermindering. Met deze plannen gaat D66 een ijzersterk ondernemersklimaat creëren en komt aan leegstand een einde.

Voor de economisch wat minder aantrekkelijke leegstand binnen Sittard-Geleen heeft D66 een hele simpele visie: we gaan er woningen van maken. Het woningtekort is een groot probleem, D66 gaat daarbij niet wachten op plannen van Den Haag en komt zelf in actie. Daarom gaan we leegstand niet meer langer laten leegstaan, maar gaan we er direct betaalbare woningen van maken. Zeker voor starters en jongeren een goede ontwikkeling. Een mooi voorbeeld is de voormalig DSM-toren in Sittard. Ook het voormalig horecastraatje in Geleen is hiervoor geschikt.

Forum voor Democratie

FVD vindt het belangrijk om een bruisend stadscentrum te behouden. Waar andere partijen kiezen voor herbestemming van winkelpanden naar panden met een woonbestemming, vindt FVD het belangrijk om ook voorzieningen in de buurt van inwoners te blijven garanderen.

De leegstand in de (wijk)centra is gevolg van diverse factoren, waaronder excessieve huurprijzen en digitalisering van de detailhandel. De lockdowns en de invoering van het coronatoegangsbewijs hebben daarnaast tot een afname van het aantal bezoekers in de (wijk)centra geleid. FVD wil niet handhaven op de naleving van de coronamaatregelen, zodat ondernemers weer vrij zijn om al hun (potentiële) klanten toe te laten en zodat inwoners weer vaker de (wijk)centra zullen bezoeken.

Ook wil FVD de parkeertarieven aanpakken, zodat inwoners eerder geneigd zullen zijn hun inkopen in de (wijk)centra te doen in plaats van online. Om de lasten voor ondernemers te verlichten, wil FVD de gemeentelijke belastingen (waaronder de precariobelastingen) verlagen. Door soepeler te zijn in het verstrekken van vergunningen voor bijvoorbeeld evenementen wil FVD bovendien meer mensen trekken naar het centrum.

Gob

Dit probleem is niet eenvoudig op te lossen, hiervoor is samenwerking nodig tussen pandeigenaren, ondernemers, ondernemerscollectieven, gemeente en andere partijen. Stadslabs Sittard-Geleen jaagt deze samenwerking aan en neemt een stimulerende rol om projecten op te zetten en te begeleiden. De stadscentra van Sittard en Geleen blijven bijzondere aandacht vragen, daarom is het goed dat deze nu als ‘ontwikkelpad’ zijn benoemd in de uitwerking van de Toekomstvisie. Er zal in beide centra extra inzet nodig zijn om te komen tot het verkleinen van het kernwinkelgebied, waardoor het resterende kernwinkelgebied wordt versterkt. Minder winkelruimte dus en winkels die dichter bij elkaar liggen. Daardoor kan het dan kleinere winkelgebied weer aantrekkelijk worden. Voor Geleen steunt gob de transformatie van Geleen-Centrum naar de meest circulaire binnenstad. Ook is gob voorstander van de transformatie van Sittard-Centrum naar een toeristisch centrum.

Ook zijn wij voorstander van het ombouwen van leegstaande winkels, kantoren en fabriekspanden naar woningen.

PIT

Het gevoel van veiligheid en ergens prettig wonen kan worden versterkt door mensen te betrekken bij hun omgeving. Als mensen zien dat hun omgeving netjes is (bijvoorbeeld groenvoorziening op orde en geen zwerfafval) dan zijn ze ook eerder geneigd om zelf hun omgeving ook netjes te houden. Dat zorgt ook voor een stuk betrokkenheid van de mensen.

Naast de onderlinge sociale controle willen wij ook meer oren en ogen in de wijken, bijvoorbeeld door conciërges van woningcorporaties, wijkagenten en jongerenwerkers. Hierdoor kunnen problemen in een vroeg stadium worden onderkend en aangepakt.

Concreet voor wat betreft de voorzieningen willen wij inzetten op de zogenaamde ‘mobiele ambtenaar’. Voor veel zaken ben je verplicht om naar gemeentehuis of stadskantoor te gaan. Dat lijkt een kleinigheid, maar voor een flinke groep mensen is dat een probleem. Wij willen daarom de dienstverlening van de gemeente naar onze inwoners toe brengen. Dat kan middels een inloopspreekuur in de verzorgings-, buurthuizen of scholen verspreid over de gemeente. Hierdoor worden de gemeentelijke voorzieningen beter bereikbaar voor eenieder.

PUUR

Kijkende naar de leegstand en de pandemie die we hebben meegemaakt -en waar we nog gedeeltelijk inzitten- heeft dit grote invloed gehad op het voortbestaan van vele ondernemers. De werkgelegenheid die daarmee verloren is gegaan is bijzonder spijtig voor de inwoners die het betreft. Maar als we reëel zijn en kijken naar de werkeloosheid is het aanbod van vacatures meer dan er invulling is.

De veiligheid in onze gemeente zou een top prioriteit moeten zijn. Op meerdere plekken in onze gemeente is dit niet het geval door allerlei problematieken, denk aan drugsoverlast en zwerfvuil. Wij als PUUR zijn van mening dat er veel gedaan moet worden aan veiligheid en handhaving in onze gemeente. Inzet van handhavers in alle vormen zou moeten worden uitgebreid, alleen hebben we daar te maken helaas met beslissingen vanuit het rijk. Wij gaan er zeker proberen voor te zorgen dat er meer zichtbare handhaving komt in onze gemeente alleen in welke vormgeving is nog een punt van aandacht.

PvdA

Elkaar ontmoeten is essentieel voor ons levensgenot. Dat heeft de afgelopen tijd ons duidelijk geleerd. Elkaar ontmoeten in wijken en in levendige centra van stadsdelen Geleen en Sittard en de kernen rondom Born.

Onze hele gemeente kent een bruisend verenigingsleven en vele evenementen. Hier komen alle leeftijden samen. En toch zullen we meer moeten doen. Nabijheid van voorzieningen in de wijken is met name voor ouderen belangrijk. Meer levendigheid in de centra is voor alle leeftijden belangrijk, zeker wanneer we onze gemeente aantrekkelijk willen houden voor jongeren.

Leegstand in met name de centra van stadsdelen Geleen en Sittard was al voor corona een probleem, maar is nu wel in een stroomversnelling gekomen. Door de opkomst van het online shoppen is het winkelaanbod bovendien blijvend veranderd: de detailhandel krimpt waar de horeca groeit. De verwachting dat de detailhandel na de coronacrisis weer helemaal zal opkrabbelen en op de oude voet verder kan gaan, lijkt onrealistisch. Het bestrijden van de leegstand en haar negatieve gevolgen is daarom erg belangrijk. Leegstand leidt al snel tot verloedering en een desolate aanblik.

Het profiel van het centrum van Sittard scherpen wij nog verder aan: in dit stadsdeel biedt het centrum een historische, culinaire en culturele beleving. Het centrum van Geleen krijgt een compact horecagedeelte en meer woningen in de huidige winkelpanden. Daarvoor in de plaats komt het nieuwe gemeentehuis (inclusief het Veiligheidshuis), in combinatie met meer groen en beleving op de markt van Geleen.

Bruisende, startende ondernemingen op het gebied van de circulaire economie krijgen volop (betaalbare) ruimte in het centrum van Geleen. Zo ontstaat ook een betere verbinding met de Brightlands Campus op het voormalige DSM-terrein.

• We maken ons hard voor het inrichten van werkplaatsen in leegstaande winkelpanden in de centra van Sittard, Geleen en Born. Dit zijn plekken waar vakmensen (denk aan kleding- of meubelmakers) hun producten kunnen maken en verkopen. Natuurlijk kan een meubelmaker niet concurreren met ketens zoals Ikea, maar door betaling van hun producten (deels) via een lokale digitale munt te laten verlopen kunnen we lokaal vakmanschap weer rendabel maken.
• We voeren een lokale digitale munt in, waarmee inwoners een vergoeding krijgen voor klussen in de openbare ruimte. Hiermee kunnen betalingen bij ons lokaal MKB plaatsvinden en daarmee geven we een impuls aan onze centra. Ook mensen in een uitkeringspositie kunnen via deze route iets extra’s verdienen, zodat ze waardig mee kunnen blijven doen aan de samenleving.
• Ter voorkoming van leegstand in de centra van Geleen en Sittard scherpen we waar mogelijk de leegstandsverordening aan; deze dateert uit 2013 en is aan een update toe. Hiermee gaan we de leegstand tegen, bestrijden we verloedering en zorgen we ervoor dat alle gebouwen in onze gemeente gebruikt worden.
• We gaan met alle partners uit de binnenstad van Sittard en alle inwoners die betrokken willen zijn een masterplan voor de binnenstad opstellen. Daarmee kijken we integraal naar leegstand en manieren om die op te lossen (met onder andere ruimte voor werkplaatsen), naar evenementen (meer levendigheid door onder andere straattheater) en naar meer ruimte voor de horeca.
• In het centrum van Geleen komt een nieuw gemeentehuis. Het door de gemeente aangekocht ‘horecastraatje’ in Geleen wordt omgezet in een woongebied. Transformatie van dit gebied zal nog een tijd duren. In de tussenperiode krijgen de Stadslabs alle ruimte om activiteiten in de leegstaande panden te ontplooien. Wij blijven ons inzetten voor een concrete aansluiting van de Brightlands Campus op het centrum van Geleen, door middel van een op zonne-energie aangedreven elektrisch vervoersmiddel.
• In de periode april t/m september willen we rondom de markt van Geleen een stadsstrand mogelijk maken, waarbij ook foodtrucks semipermanent gestationeerd mogen worden (samenwerking met Glanerbrook is gewenst). De toestroom van studenten en medewerkers van de Brightlands Campus én van de medewerkers van de gemeente komt alleen op gang als er een plezierige omgeving is en er gevarieerd geluncht kan worden.
• We willen een onderzoek naar de mogelijkheden om via grote schermen (bijvoorbeeld in etalages van leegstaande panden) digitale levendigheid in het centrum van Geleen te brengen. Denk dan aan beelden rechtstreeks vanaf de Brightlands Campus. Maar wellicht ook aan live beelden van de attractie Baron 1898 in de Efteling (een attractie waarin plezier wordt beleefd in de setting van het mijnverleden). Bij succes kan dit ook in Sittard worden toegepast.

PVV

Sittard-Geleen is een gemeente met meerdere wijken en kernen, waar te lang geld verdeeld is op basis van stadsdelen, sentimenten of voormalige gemeentes. De PVV wil deze gang van zaken doorbreken en besluiten tot investeringen nemen naar behoefte en op basis van gelijkwaardigheid. Dit betekent concreet dat iedere wijk en iedere kern die investeringen moet krijgen die er noodzakelijk zijn!

De PVV wil voorts het actief deelnemen aan sport, dus via breedtesport, krachtig stimuleren door het voeren van een goed accommodatiebeleid. Waarbij verenigingen en de bereikbaarheid en toegankelijkheid van de accommodaties centraal staan.

In het bijzonder wil de PVV de zwembaden alle drie openhouden. Deze zijn binnen onze sportaccommodaties cruciaal voor zowel het door de PVV voorgestelde schoolzwemmen als ook voor recreatie en de gezondheid van onze inwoners. De schaatsbaan en de ijsbaan in Geleen zijn voor onze gemeente eveneens speciale voorzieningen; ook deze dienen behouden te blijven.

Uw veiligheid is al jaren geen prioriteit meer voor de overheid. Politiebureaus zijn uit de wijken wegbezuinigd. De PVV is een partij met ‘law and order’ hoog in het vaandel. Dit betekent dat de PVV staat voor meer veiligheid op straat en voor een harde aanpak van drugs gerelateerde overlast en criminaliteit; zowel in de stad als in de wijken en kernen. Wij staan met name voor sluiting van broeinesten van radicalisering, die vaak verscholen zijn in gebedsruimtes en daarom lastig zijn aan te pakken. De Al Houda moskee in Geleen is daar een toonvoorbeeld van gebleken, als we kijken naar het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie dat begin 2020 is opgeleverd. Het vraagstuk van ‘ondermijning’; spookburgers, radicalisering en de aanverwante drugsproblematiek in onze stad moet dus keihard aangepakt worden.

De PVV wil dit bereiken door onder andere het werven van meer politievrijwilligers en het aanstellen van meer buitengewone opsporing ambtenaren (boa’s), die wat de PVV betreft een uitgebreider pakket aan bevoegdheden krijgen. Ook is de PVV voorstander van het uitbreiden van het gebruik van cameratoezicht en preventief fouilleren. De PVV is van mening dat daarnaast ook dierenmishandeling een harde aanpak vergt, zowel op kleine als op grote schaal. Ook hierbij kunt u ons als inwoner helpen met uw stem en signaalfunctie.

SPA

SPA vindt dat ‘middelen’ niet synoniem staan voor ‘geld’. Minstens zo belangrijk vindt SPA in dit verband de mensen, bedrijven en organisaties die zich inzetten om een bijdrage aan onze samenleving te leveren. Ook de accommodaties waarin hun activiteiten plaatsvinden rekent SPA tot de middelen die het gemeentebestuur heeft.

SPA steunt het huidige accommodatiebeleid niet. Weliswaar is ook SPA van mening dat het goed is om te bekijken of het gebruik van accommodaties efficiënter kan en of het nodig / mogelijk is om bepaalde accommodaties te sluiten, maar voor SPA staat het gebruik centraal en niet of dit vanuit vastgoedbeheer de aantrekkelijkste oplossing is. De maatschappelijke functie prevaleert voor SPA.

Jarenlang wil het college (gob voorop) centralisatie van voorzieningen en kiest men telkens weer voor het sluiten van bestaande voorzieningen onder het motto ‘kwaliteit gaat voor nabijheid’ om centraal ‘iets moois en van hoge kwaliteit’ te maken. SPA ziet dat echt anders: SPA wil ‘adequate voorzieningen in de nabijheid.’ SPA is van mening dat mensen veel meer behoefte hebben aan hun gezellige en vertrouwde plekje dichtbij in plaats van een centrale locatie waar men geruime tijd onderweg is om er te komen. Vooral voor weinig mobiele ouderen is zo’n centrale voorziening vrijwel onbereikbaar. Zij kunnen vaak niet eens honderden meters binnen een redelijke tijd met hun rollator lopen en zeker niet in weer en wind. Juist deze, groeiende, groep inwoners worden door het huidige accommodatiebeleid in praktijk uitgesloten van deelname: zij haken af! Veel partijen hebben de mond vol van ‘inclusief beleid’ maar sluiten defacto ouderen vaak uit.

Het huidige accommodatiebeleid is letterlijk gebaseerd op het tekenen van cirkeltjes op een kaart. Men heeft de cirkels zo proberen te tekenen dat er zo min mogelijk accommodaties nodig zijn en is daarbij uitgegaan van twaalf minuten lopen. Let wel: voor gezonde en mobiele mensen zonder rekening te houden met druk verkeer, afstanden tussen kernen of sociale banden die binnen kernen of wijken bestaan. SPA vindt dit echt tekentafelbeleid en vindt dat dit zo snel mogelijk van tafel moet.

SPA vindt dat het gebruik van een gemeenschapshuis centraal gesteld moet worden. Leefbaarheid in kernen, wijken en buurten verlangt dat juist daar onderlinge contacten gestimuleerd moeten worden. Accommodaties zijn daarvoor onontbeerlijke middelen.

Stadspartij

Het blijft een lastige kwestie. De leegloop van de centra en daarmee ook verlies lokale banen en minder veilig gevoel.

De stadspartij zet vooral in op het ombouwen van leegstaande panden tot woningen. Zoals bijvoorbeeld het horecastraatje dat ons al lang een doorn in het oog is en waar je comfortabele stadswoningen zou kunnen realiseren. En ook de komst van ambtenaren op de lege plekken zou een mooie oplossing kunnen zijn.

Ook hopen we dat er meer reuring in het centrum komt door activiteiten die georganiseerd worden. Bijvoorbeeld een keer per maand op woensdagmiddag een kinderactiviteit. Daarnaast kan het centrum levendiger gemaakt worden door ‘speel’mogelijkheden. Zoals ons schaakbord bij de Hanenhof. Je zou ook nog een jeu-de-boulesbaan achter het gemeentehuis kunnen maken en meer groen in het centrum in de vorm van kleine parkjes waar mensen kunnen zitten en elkaar ontmoeten. Het grote lege plein moet ook gezelliger gemaakt worden met veel meer groen of bijvoorbeeld een soort paviljoen / dak waaronder je verschillende dingen kunt organiseren. Speciaal marktje, muziek enz.

Ook heeft onze wethouder Ton Raven vorig jaar gezorgd dat de tarieven om te parkeren in de parkeergarage werden verlaagd. Ook dat draagt bij aan meer bezoekers.

VVD

Sittard-Geleen is een prachtige gemeente met heel veel kansen en mogelijkheden. Voor wat betreft de voorzieningen in de centra willen we ons onder andere gaan inzetten voor:

• Door een los terrassenbeleid te hanteren, kunnen we de winkelstraten levendiger maken. Zolang looproutes niet versperd worden en de hulpdiensten voldoende ruimte hebben vinden we het geen enkel probleem als een winkelier een klein terras wil voeren of de straat met plantenbakken een leuke uitstraling wil geven.
• Het nieuwe profiel van Geleen; een innovatief / duurzaam / circulair / creatief centrum in samenwerking met Chemelot en Brightlands moet binnen vier jaar op de kaart staan. Dat betekent investeren; wij denken dan aan een architectonische overkapping in het centrum voor horeca en evenementen als wel een attractieve verbinding tussen Glanerbrook en het centrum. Daarnaast is het van belang dat er voldoende studenten woningen in Geleen komen.
• In Sittard willen we de kiosk terugbrengen op de markt als multifunctioneel inzetbaar platform voor jong en oud. We willen de markt in Sittard verplaatsen tussen de Ligne en de markt om meer levendigheid en verbinding in de stad te krijgen.
• Vanuit cultuurhistorisch oogpunt vinden wij dat de voorgevel van het oude V&D gebouw in de zelfde stijl moet zijn als de daaromheen gelegen panden.
• Parkeertarieven moeten omlaag of gratis, als het centrum aantrekkelijk is gaan uiteindelijk steeds meer mensen graag wonen in een stad en verdien je via alle andere belastingen dit wel weer terug. Mensen kunnen tegenwoordig naar heel veel grote shoppingmalls zonder te betalen voor de parking.
• Subsidies voor starters in (wijk)centra.
• Verhuurders aanpakken die langer als 3 maanden pand niet verhuurd hebben. Die zijn dan verplicht iig de etalage in orde te maken door deze mooi te bestickeren of in te laten richten door een ondernemer.
• Veel meer groen, bankjes en prullenbakken in de centra.
• Actieve handhaving op fietsen / scooters die tijdens openingstijden continu door de stad rijden
• Zwervende types weghouden bij centra en dat start al met de tehuizen waarin ze terecht kunnen niet in het centrum te leggen, zelfde met KLIK (een zorg aanbieder) etc. hoort ook absoluut niet in het centrum.
• Graffiti gelijk weghalen en als het op privé eigendom zit de eigenaar verplicht weg te laten halen.