Gemeenteraadsverkiezingen: huisvesting en woningbouw

Op maandag 14 maart tot en met woensdag 16 maart 2022 vinden de volgende gemeenteraadsverkiezingen plaats. In totaal doen 13 politieke partijen mee aan de gemeenteraadsverkiezingen voor de gemeente Sittard-Geleen. Wie zijn het en wat willen de partijen bereiken? Platform 046 heeft een aantal vragen samengesteld en aan de fractieleiders voorgelegd. In dit artikel: Wat is het standpunt met betrekking tot woningbouw?

Deze week volgen een aantal artikels elkaar op met het antwoord van de fractieleiders op een vraagstelling. Wij hebben ervoor gekozen om het antwoord ongewijzigd over te nemen, zodat de inhoud van de gegeven reactie van de partij niet wijzigt.

Helaas hebben wij geen terugkoppeling van GroenLinks en Lokaal Sittard-Geleen-Born mogen ontvangen, zodat de visie van deze partijen niet in dit artikel terug zullen komen.

In de gegeven antwoorden wordt vaak verwezen naar termen die bij de politieke partijen goed bekend zijn, maar niet voor iedereen even duidelijk is. In onze woordenlijst worden veelgebruikte definities nader verklaard.

CDA

Ons thuis:

• Een betaalbaar huis voor iedereen; inzetten op de woonwensen van jongeren en senioren.
• Zoveel mogelijk versnellen van bouwprocedures en bouwplannen.
• Doorstroom door ondersteuning bieden aan realiseren van (levensloop) woonvormen.
• Omvormen van lege panden in winkelcentra, bedrijfspanden en kantoren tot woningen.
• Een gericht huisvestingsbeleid voor arbeidsmigranten.

D66

Aanvullend op het thema wonen heeft D66 nog meer plannen om de woningcrisis op te lossen. Wat D66 betreft gaan we naast het woongebruik van leegstand ook meer bouwen en herstructureren. D66 zet zich in voor de verbetering van de kwaliteit van de gebouwde omgeving en kiest daarbij uitdrukkelijk niet voor uitbreiding van woningbouw in het buitengebied maar voor inbreiding en herstructurering en verduurzaming van bestaande woningen die op dit moment niet meer voldoen aan de eisen van de toekomst. Groen houdt D66 dus groen. Tevens gaat D66 inzetten op het realiseren van tiny houses.

Het woningtekort is echter niet het enige probleem in de huidige spanning op de woningmarkt. Om uitbuiting, overbewoning en woonfraude tegen te gaan, wil D66 in Sittard- Geleen in de wijken die hier het meest mee te kampen hebben een zelfbewoningsplicht toepassen, zoals dat al in veel andere gemeenten in Nederland gebeurt. Ook het uitbuiten van huurders roept D66 een halt toe. Wanneer er sprake is van uitbuiting, discriminatie of slechte woonomstandigheden vindt D66 dat de gemeente de verhuurdersvergunning van een verhuurder moet kunnen intrekken.

Forum voor Democratie

Er is sprake van een groot woningtekort. De prijzen van huizen zijn sinds 1970 twee keer zo hard gestegen als het modale inkomen. De huurprijzen zijn in tien jaar tijd met ruim 26% gestegen. De markt is uit balans geraakt doordat de vraag naar woningen is gestegen maar het aanbod niet is meegegroeid.

FVD wil het eigenwoningbezit stimuleren, door corporaties aan te sporen aan huurders te verkopen. Speculanten moeten van de woningenmarkt worden geweerd. Daarnaast moeten er snel nieuwe woningen worden gebouwd, met name in het middensegment.

Bovendien moeten lokale inwoners voorrang krijgen op een sociale huurwoning. Er moet geen voorrang worden gegeven aan statushouders.

Gob

In ons programma gaan we hier uitgebreid op in. We noemen hier nu enkele punten:

• Wij vinden dat de gemeente de woningbouw voor ouderen, starters en studenten dient te stimuleren.
• Om te voorkomen dat speculatieve beleggers de markt bepalen krijgen initiatieven als het ‘Collectief Particulier Opdrachtgeverschap’, indien mogelijk, een voorkeurspositie bij het (her)ontwikkelen van terreinen of gebouwen.
• De gemeente moet faciliteren dat ouderen in hun vertrouwde woonomgeving en in de nabijheid van hun hulpnetwerk in de eigen kleine kern of wijk kunnen blijven wonen.
• Ook kan de gemeente stimuleren dat particulieren, veelal ouderen, die hun woning zodanig hebben ingericht dat ze volledig beneden wonen waardoor de bovenverdieping leeg staat, de bovenverdieping verhuren aan woningzoekenden.
• De gemeente moet het initiatief nemen tot het bouwen van betaalbare woningen in de dorpen voor lokale jongeren, die binding hebben met deze dorpen.
• Wij zijn voorstander van het ombouwen van leegstaande winkels, kantoren en fabriekspanden naar woningen.
• Van belang is dat nieuwe woningen zoveel mogelijk levensloopbestendig worden gebouwd. Bij de beoordeling van bouwplannen dient hierop te worden gelet.
• Tiny houses kunnen voor specifieke doelgroepen worden ingezet, maar lijken ons geen lange termijnoplossing voor de woonproblematiek.
• Ten behoeve van een snelle realisatie van extra woningbouw is het in ieder geval van belang dat gemeente zorg draagt voor kortere bouwvergunningtrajecten inclusief de welstandsbeoordelingen.

PIT

De woningmarkt is overspannen en er zijn nauwelijks betaalbare koop- of huurwoningen. Betaalbaar wonen moet daarom de komende jaren hoog op de politieke agenda blijven. Concreet willen de daarbij goed blijven kijken naar de prestatieafspraken die we met woningcorporaties maken. We willen zoeken naar passende oplossingen zodat onze inwoners kunnen beschikken over een passende koop- of huurwoning. Daarbij willen we out-of-the-box denken en ook zeer nadrukkelijk openstaan voor ideeën vanuit de samenleving. Hierbij kan worden gedacht aan tiny houses en de herbestemming van overtollige kantoorruimte naar woningen. Ook, onder voorwaarden, een verlaging van de grondprijzen is daarbij een mogelijk instrument.

PUUR

Kijkende naar de leegstand in centra is het voor PUUR een reële optie om er woningen in te creëren mits je kijkt naar de juiste doelgroepen. Dit betekent voor ons dat er ook zeker sociale huurwoningen zouden moeten komen. Te vaak worden er door tussenkomst van grote project ontwikkelaars nieuwe woningen gebouwd die dit voor bepaalde doelgroepen qua bewonen onmogelijk maakt. Deze doelgroep wordt vaak gepasseerd in deze constructies en dat is voor ons als PUUR ontoelaatbaar. Dit moet veranderen.
Kijkende naar voor ons beschikbare plekken in onze gemeente is het middengebied, buiten de natuurgebieden, een goede optie. Waarom zouden we geen gebruik maken om geheel nieuwe wijken en of kleine kernen te realiseren in onze gemeente om op deze wijze het woningtekort te kunnen reduceren?

PvdA

• In de prestatieafspraken met woningcorporaties blijven we afspraken maken over de verduurzaming van de bestaande woningen (aantallen, termijnen en niveaus).
• Het Groene Net Noord (Sittard) en Zuid (Geleen) draagt bij aan het versneld aardgasvrij wonen in Sittard-Geleen. Met name voor het nog te ontwikkelen warmtenet in Geleen stellen we een (getrapte) gemeentelijke subsidie in voor de aansluiting op Het Groene Net voor woningen tot maximaal de NHG-grens, indien landelijke subsidies niet mogelijk of toereikend zijn.
• We leggen vast waar, wanneer en hoeveel woningen in zowel de sociale sector als middeldure huurwoningen gebouwd mogen worden en koppelen daar ook een gepaste kavelprijs aan (ook wanneer dit niet kostendekkend zal zijn). Bij bindende afspraken over maximale huurprijzen (voor een periode van 20 jaar) kan een korting op de grondprijs voor ontwikkelaars aan de orde zijn.
• Om starters een eerlijke kans te geven, spreken we met projectontwikkelaars af dat een vast percentage van de gerealiseerde nieuwbouwwoningen naar starters gaat. Bij koop leggen we dat vast in bestemmingsplannen en overeenkomsten, bij huur wordt dit onderdeel van de huisvestingsverordening.
• We willen dat ontwikkelaars mee blijven betalen aan de inrichting van de openbare ruimte (wijkvoorzieningen). Dit zijn bovenwijkse plankosten en die maken al standaard deel uit van de te ontwikkelen bestemmingsplannen in onze gemeente; dit moet zo blijven en afschaffing hiervan is volgens niet aan de orde.

PVV

Wonen is een grondrecht. Maar een fatsoenlijk, betaalbaar dak boven je hoofd is al lang niet meer vanzelfsprekend in Nederland. De woningmarkt is een puinhoop. En die puinhoop is de afgelopen jaren alleen maar groter geworden. Het woningtekort is landelijk inmiddels opgelopen naar meer dan 330.000. De woningen die nog wél beschikbaar zijn, zijn voor een doorsnee Nederlands gezin vaak onbetaalbaar: koop- en huurprijzen zijn naar recordhoogte gestegen. De woningnood is een wooncrisis geworden, mede veroorzaakt door het opengrenzenbeleid van de afgelopen jaren. De PVV kiest wél voor Nederlanders: ónze woningen voor ónze mensen!

In de Provincie Limburg zijn de afgelopen bestuursperiodes eindeloze discussies gevoerd over waar wel en waar niet gebouwd mag worden, over sloop- en compensatieverplichtingen. Zogenaamd omdat het krimpspook om zich heen grijpt en zou zorgen voor leegstand. Niets in minder waar. Er moet juist gebouwd worden!

De PVV in Sittard-Geleen wil meer woningen bouwen: méér sociale huurwoningen, méér middenhuur-woningen en méér betaalbare koopwoningen – voor starters, gezinnen en ouderen. Gemeenten moeten meer én sneller nieuwe bouwgrond beschikbaar stellen en bouwvergunningen verstrekken – niet alleen in de stad, maar ook daarbuiten. Ook voor studenten en jongeren kunnen speciale woonvormen worden ontwikkeld, waarbij gedacht kan worden aan het herbestemmen van industrieel of bedrijfsmatig vastgoed naar compacte moderne studio’s. Een woonvorm dicht bij de leefomgeving en bij natuurlijke ontmoetingsplekken van deze doelgroep, zoals de scholen, parken, stadscentra, openbaar vervoer en sportterreinen.

Het gemeentebestuur moet aan de voorkant duidelijke afspraken maken met woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars over het type en segment woningen dat gerealiseerd zal worden. Deze marktpartijen verdienen veel geld met woningbouw en –verhuur, dus dan mag vanuit de overheid ook een tegenprestatie gevraagd worden van hen. Die prestatie zit hem er in dat er vooral ook nieuwe huizen, appartementen en nieuwe woonconcepten (compacte studio’s / lofts) worden gebouwd die tenminste wél betaalbaar zijn. Stop met bouwen van villa’s en snel cashen, maar onderzoek kleinschaligere woonvarianten die ook voor jongeren, starters, kleine ondernemers aan huis en mensen met een minimuminkomen betaalbaar zjin. Denk aan de transformatie van leegstaande kantoorcomplexen en andere bedrijfsbebouwing.

De PVV pleit dus voor meer maatwerk omdat dit keihard nodig is om de schaarse bouwgrond voor de juiste doelgroep in te zetten. De woningmarkt blijft anders het speelveld van rijke beleggers, huisjesmelkers en (alleenstaande) statushouders die alles met voorrang bezet houden.

SPA

Zitbanken verdwijnen her en der, zelfs op de markt in Geleen. SPA vindt dat dit uitgebreid moet worden tot een netwerk waarbij om de honderd meter een zitbank staat zodat ouderen, die op een rollator aangewezen zijn, tussentijds kunnen uitrusten.

SPA wil dat de gemeente stimuleert dat er ook in de kleinere kernen basisvoorzieningen blijven of komen. SPA wil onderzoeken of het in stand houden van een klein winkeltje waar dagelijkse boodschappen kunnen worden gedaan, wellicht in combinatie met andere ‘handige’ zaken, verantwoord is. Wanneer zo’n winkeltje niet rendabel te maken is zou de gemeente hiervoor wellicht loonsuppletie tot minimumloon kunnen verstrekken op basis van de waarde van ‘maatschappelijk nut’.
SPA wil voorzieningen in kernen en wijken zoveel mogelijk behouden en verbeteren want onze gemeente bestaat uit veel kernen en wijken in plaats van één centrum met daaromheen slaapwijken.

SPA wilt koopwoningen laten bouwen die aantrekkelijk zijn voor starters en doorstromers. Bekend is dat er in Maastricht huisvestingsproblemen voor studenten zijn, erg hoge huren en te weinig beschikbare woonruimte. Sittard mikt reeds op huisvesting van studenten van de Hogeschool Zuyd. Zowel Geleen als Sittard kunnen inspelen op studenten die in Maastricht of op de Chemelot Campus studeren. Woonruimte voor deze groepen, vooral indien nabij station Lutterade, kan het centrum van Geleen verlevendigen. Er moet echter voor gewaakt worden dat hierdoor geen probleem voor andere groepen, bijvoorbeeld lokale starters, optreden want in feite lost Sittard-Geleen dan het woonruimteprobleem in Maastricht op ten koste van de eigen woningzoekende bevolking en dat vindt SPA ongewenst.

De afgelopen decennia zijn er meermaals schandalen naar buiten gekomen waarbij projectontwikkelaars, bestuurders, woningcorporaties en grote bedrijven elkaar bevoordeelden en op een schimmige wijze zaken deden. Denk hierbij o.a. aan de onthullingen in het boek ‘De Vriendenrepubliek’.
SPA vindt het daarom op geen enkele wijze verdedigbaar dat er prijsafspraken gemaakt worden, kortingen worden gegeven of andere niet openbare handelingen worden verricht die mogelijk ten nadele van de gemeente of van andere personen of bedrijven zouden kunnen zijn. Zo vindt SPA het bijvoorbeeld volstrekt onaanvaardbaar om kortingen of gemeentelijke bijdragen te geven bij vastgoedtransacties.

Woningcorporaties houden er bij de toewijzing van woningen reeds rekening mee dat een bepaald aantal woningen gereserveerd worden voor statushouders. SPA vindt dit terecht maar vindt het ook terecht dat mensen die reeds jaren op een wachtlijst voor een woning staan niet gedupeerd moeten worden doordat vluchtelingen of asielzoekers voorrang zouden krijgen.

Het gebruik van gevels voor energieopwekking is iets wat volgens SPA over enkele jaren een grote vlucht zal nemen. Dit behoort onderdeel te vormen van de duurzaamheidsmaatregelen tijdens woningrenovatie. SPA ziet hierbij een rol weggelegd voor woningcorporaties. De Dempseyflat in Limbrichterveld is het eerste voorbeeld in Sittard-Geleen dat dit niet alleen effectief voor energieopwekking maar ook esthetisch mooi kan zijn. Daarbij speelt wel een rol dat woningcorporaties een deel van haar woningen verkocht heeft waardoor het straatbeeld rommelig kan worden indien alleen de woningen van de woningcorporaties verduurzaamd worden en de woningen van particulieren niet. SPA vindt dat de gemeente hier aandacht voor moet hebben en ook een bemiddelende rol waardoor ook particulieren gestimuleerd worden om mee te doen met die maatregelen.

SPA ziet dat het aanpakken van de woningvoorraad in de kleine kernen en in Geleen hogere prioriteit moet krijgen dan in Sittard omdat daar de afgelopen twintig jaar reeds veel meer gebeurd is op dit vlak en spreiding van te bouwen woningen en daarmee samenhangend de leeftijdsopbouw van de bevolking over de gehele gemeente van groot belang is voor een evenwichtige verdeling nu en in de toekomst.

De laatste jaren worden landelijk steeds meer panden opgekocht met (goedkoop) geleend geld en dan verhuurd voor hoge prijzen. Meerdere gemeenten voeren daarom de ‘zelfbewoningsplicht’ in met als doel dat meer koopwoningen beschikbaar komen voor (door)starters. SPA wil aandacht voor dit probleem en vermijden dat dit hier ook op grote schaal haar intrede doet.

Onderzoek heeft uitgewezen dat het kosteneffectief is om huizen met een laag energielabel (F, E, D) twee energielabels te verduurzamen en dat het (nog) erg duur is om huizen met label B of C op niveau A te brengen. SPA wil daarom focussen op het verduurzamen van woningen met lage energielabels waarbij als randvoorwaarde geldt dat deze goed onderhouden moeten zijn.

SPA wil een revolverend fonds instellen waarbij bewoners jaarlijks de helft van de bespaarde energiekosten aan de gemeente betalen ter aflossing van het hun ter beschikking gestelde bedrag. Door het verduurzamen van hun woning besparen bewoners elk jaar energiekosten. Dat kan een bijdrage leveren aan het bestrijden van energiearmoede omdat mensen met lage inkomens vaak in woningen met lage energielabels wonen.
SPA wil prioriteit geven aan het verlagen van het energieverbruik voor verwarming van de woning en daarom wil SPA isolatie, vervangen van enkel glas door dubbel/triple glas, tapwaterbereiding zonder aardgas, vervanging van Cv-ketels door hybridesystemen of warmtepompen faciliteren. Zonnepanelen en/of PVT-panelen kunnen onderdeel zijn van tapwaterbereiding zonder aardgas of om warmtepompen van elektriciteit te voorzien en zo ook in aanmerking komen voor facilitering. SPA verwacht dat binnen enkele jaren opslag van warmte en elektriciteit betaalbaar en gemeengoed zal worden. Deze vorm van verduurzaming zal vanaf dan ook worden gefaciliteerd inclusief de zonne- en/of PVT-panelen die daarbij gebruikt worden. Wanneer andere technieken beschikbaar komen zal bekeken worden of deze eveneens gefaciliteerd worden.

Al jarenlang behoort de gemeente Sittard-Geleen tot de tien slechtst presterende Nederlandse gemeenten op het gebied van duurzaamheid. SPA wil hier een grote inhaalslag maken en dat niet door prestigeprojecten te starten of te continueren maar door onze inwoners te helpen om middels maatwerk hun woning te verduurzamen.

Stadspartij

Wij vinden dat er voor iedereen een betaalbare woning in Sittard-Geleen te vinden moet zijn. Zowel voor starters als gezinnen als ouderen en zowel koop als huur. Er moeten afspraken gemaakt worden met projectontwikkelaars en voorwaarden gesteld worden bijvoorbeeld aan de huurprijzen. U krijgt de grond goedkoper mits u een onder een bepaald maximum blijft voor de huurprijs.

Voor wat betreft het centrum willen we dat het horecastraatje aangepakt wordt en hebben wij altijd aangegeven daar graag stadswoningen te zien. Behoud de gevels die nog uit de mijnbouwperiode komen en bouw de panden om tot comfortabele stadswoningen. Ook hebben wij altijd aangegeven dat er een soort verbinding tot stand moet komen van Chemelot met het centrum. Zodat werknemers van Chemelot en studenten van de Campus gemakkelijker het centrum bezoeken voor hun boodschappen of lunchpauze bijvoorbeeld.

Breng meer groen en water terug in het centrum, kleedt een en ander meer aan en zorg vooral dat mensen zich weer welkom voelen. Verbodbordjes over ‘verboden voor balspelen weg’ en banken terug! Er wordt nu steeds geroepen dat veroorzaakt overlast maar op de eerste plaats moet je daarop handhaven en op de tweede plaats weet je wanneer je in het centrum woont dat er meer geluid zal zijn op zekere momenten.

VVD

Een huis is een thuis. De plek waar je je veilig en prettig wilt voelen. Sittard-Geleen is een prachtige gemeente en we zijn er ontzettend trots op om hier te mogen wonen, werken en leven. Het is ons thuis, dus we doen er alles aan om het leven hier zo aangenaam mogelijk te maken. Goede woonruimte, een schone leefomgeving en goede bereikbaarheid zijn daarbij van onmetelijk belang. Kwaliteit van leven is van groot belang voor de VVD.

Daarom is het belangrijk dat iedereen een passende woning kan vinden. Wij willen dat onze inwoners op ieder moment in hun leven het juiste huis kunnen vinden. Een huis dat je kunt aanpassen aan de levensfase waarin je je bevindt. Maar de realiteit is anders. Op dit moment is de woningnood in onze gemeente hoog. Als VVD Sittard-Geleen willen wij dat er voldoende nieuwe huizen bijgebouwd gaan worden zodat iedereen betaalbaar in onze gemeente kan blijven wonen.

• Het bouwen van betaalbare huur- en koopwoningen voor starters en jonge gezinnen wordt onze prioriteit. Wij willen dat er nieuwe huizen bijgebouwd gaan worden zodat iedereen betaalbaar in onze gemeente kan (blijven) wonen. Het bouwtempo moet omhoog.
• Door te bouwen pakken we doorstroming aan bij zowel sociale huur, vrije huur als bij koopwoningen. Zo krijgen we voor elkaar dat ouderen die kleiner willen wonen, niet langer onnodig een eengezinswoning bezet houden en regelen we eerlijke toegang tot de huizenmarkt voor starters.
• De gemeente gaat aan de slag met creatieve, nieuwe woonvormen zoals tiny houses en kangoeroewoningen. Zo helpen we starters op weg en kunnen ouderen in een vertrouwde omgeving bij hun kinderen kunnen blijven wonen.
• Met woningbouwcorporaties maken we afspraken over het voorkomen van scheefwonen en het stimuleren van doorstroming. We zorgen voor tijdelijke huisvesting voor migranten met een verblijfsvergunning, maar schaffen hun voorrangspositie bij sociale huurwoningen af.
• Om snel meer woningen te kunnen bouwen, kiezen we voor kortere en soepelere procedures voor nieuwbouw. We bestrijden leegstand door het mengen van functies voor wonen, werken, detailhandel en horeca. Zo zorgen we voor een prettige en leefbare stad. Ook doen we alles wat mogelijk is om speculatie tegen te gaan.
• We willen dat alle inwoners makkelijk en snel kunnen zien welke mogelijkheden zij hebben om hun woningen te vergroten of aan te passen. Regels uit bestemmingsplannen zijn digitaal en actueel beschikbaar. We schaffen de welstandscommissie af en schrappen deze uit de plaatselijke verordening.
• In Sittard-Geleen is de belasting op eigen woningbezit erg hoog. Daar zijn wij het niet mee eens. Om eigen woningbezit te stimuleren verlagen wij de onroerendezaakbelasting (OZB).
• Initiatieven ter ontwikkeling van woonvormen voor ouderen en mensen met een beperking, die zorg op maat nodig hebben, kunnen blijven rekenen op onze steun.