Dossier: Middengebied Grevenbicht-Obbicht

In veel dorpen speelt het verdwijnen van voorzieningen, vergrijzing, bevolkingskrimp en het onderhoud van bestaande accommodaties een grote rol. Voor Grevenbicht, Obbicht Papenhoven en Schipperskerk begon de discussie over de leefbaarheid binnen de kernen duidelijke vormen aan te nemen toen onderwijsstichting Kindante in december 2012 bekend maakte de drie basisscholen in Obbicht en Grevenbicht samen te willen voegen tot een brede basisschool voor kinderen tot en met groep 8. De sportverenigingen waren reeds sinds 2010 in gesprek met de gemeente Sittard-Geleen uit vrees voor hun levensvatbaarheid.

In de afgelopen jaren is in dit dossier veel gebeurd. Wat waren de standpunten van de lokale politieke partijen, wat zijn de recente ontwikkelingen en wat wordt op korte termijn in de gemeenteraad besproken? Platform 046 zocht het uit en heeft alle onderzoeken en discussies op een rij gezet.

Reden nieuwbouw

Basisschool de Kingbeek had twee locaties, een in Grevenbicht voor de groepen 1 tot en met 6 en een in Obbicht, voor de groepen 7 en 8. Vanaf schooljaar 2020 gaan alle leerlingen naar de Kingbeek in Grevenbicht. De fusieschool is per 1 augustus 2015 ontstaan uit de samenvoeging van de basisscholen Pastoor Franck en Ds. Deeleman uit Grevenbicht en basisschool Willibrordus uit Obbicht. Basisschool de Kingbeek is onderdeel van onderwijsstichting Kindante.

“Het onderzoek van Royal Haskoning DHV bevestigt de opmerking van Kindante dat de basisscholen in slechte technische staat verkeren en een grondige renovatie nodig hebben.”

Voor de fusie zat basisschool Willibrordus al onder het minimumaantal leerlingen, waardoor de school op termijn zou worden gesloten. Een van de wettelijke eisen om een basisschool te behouden is een minimum leerlingaantal. De Gemeente Sittard-Geleen hanteert een opheffingsnorm van 132 kinderen. Ondanks dat ook de nieuwe, gefuseerde basisschool de Kingbeek het aantal leerlingen structureel ziet dalen, geeft Kindante een aantal redenen aan waarom nieuwbouw aan de orde is. De schoolgebouwen zouden technisch en onderwijskundig zijn verouderd en ook de bereikbaarheid is niet optimaal.

Naast Kindante hebben ook de voetbal- en tennisvereniging aangegeven een nieuwe, centraal gelegen, sportaccommodatie te willen hebben. De tennisverenigingen zijn inmiddels gefuseerd tot TC Bicht ’14. De voetbalclubs VV Armada en RKVV Obbicht zijn in 2019 gefuseerd tot Sportvereniging (SV) Argo. Ook de sportverenigingen zien hun ledenaantal structureel dalen, waardoor de levensvatbaarheid op termijn in gevaar komt.

Stichting Kindante heeft de voorkeur uitgesproken om in het middengebied tussen Grevenbicht en Obbicht een Integraal Kindcentrum (IKC) te bouwen. Een IKC is een inhoudelijk samenwerkingsconcept van onderwijs, kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, peuterspeelzaal en welzijnsactiviteiten voor kinderen. Naast de IKC moet de nieuw te realiseren bebouwing in het middengebied ook de voetbal- en tennisvereniging huisvesten. Ook zullen de leerlingen van het IKC van de sportfaciliteiten gebruik maken.

De reden voor nieuwbouw en waarom het middengebied in beeld kwam, was een centrale ligging voor beide dorpskernen, beiden hebben een afstand van 500 meter tot het terrein, duurzame nieuwbouw en vrijkomende ruimte om in de dorpskernen nieuwe bebouwing en groengebieden te realiseren.

“De Gemeente Sittard-Geleen heeft het streven om de bestaande voorzieningen te concentreren, waardoor deze worden behouden. Hiermee probeert de gemeente te voorkomen dat burgers elders gaan wonen waar de voorzieningen wel nog aanwezig zijn.”

Scenario’s

Voor de centrale huisvesting van onderwijs- en sportvoorzieningen voor Grevenbicht en Obbicht, ook wel unilocatie middengebied genoemd, zijn diverse scenario’s door verschillende onderzoekbureaus onderzocht. In dit artikel wordt met name naar de scenario’s gekeken die uit de diverse onderzoeken gecombineerd financieel haalbaal en logisch leken en waarschijnlijk daardoor het meeste in de diverse onderzoeken zijn benoemd. Ook is het scenario voor de unilocatie middengebied meegenomen:

• Scenario Unilocatie onderwijs Grevenbicht, kort: unilocatie Grevenbicht.
• Scenario Unilocatie sportaccommodaties Obbicht, kort: unilocatie Obbicht.
• Scenario Unilocatie onderwijs en sport in het middengebied, kort: unilocatie middengebied.

De basis voor deze scenario’s wordt gevormd door diverse onderzoeksverslagen. Het zou een te grote opsomming zijn om alle onderzoeken te gebruiken en te vergelijken. Voor dit artikel is een afbakening gemaakt en wordt uitgegaan van de volgende onderzoeken:

• Haalbaarheidsonderzoek Integraal Kindcentrum (IKC) Obbicht-Grevenbicht, uitgevoerd door Stichting Kindante. Dit is gebaseerd op eerder onderzoek door Royal Haskoning DHV uit 2013/2014 die in opdracht van gemeente Sittard-Geleen en Kindante is uitgevoerd.

Tevens: Actualisatie financieel haalbaarheidsonderzoek IKC Grevenbicht-Obbicht, uitgevoerd door Royal Haskoning DHV van 19 mei 2020. In dit document zijn drie -door de gemeente aangewezen- scenario’s geactualiseerd.

• Haalbaarheidsonderzoek buitensportaccommodaties Sittard-Geleen, uitgevoerd door de RO Groep van 18 maart 2014. De toetsing van het onderzoek heeft plaatsgevonden door Gemeente Sittard-Geleen (tevens opdrachtgever) en de voorstanders van de unilocatie middengebied, een klankbordgroep van potentiële gebruikers. Hierdoor lijkt het erop dat voornamelijk de voorstanders een stempel zetten op de toekomstige invulling.

Tevens: Haalbaarheidsonderzoek buitensportaccommodaties Obbicht-Grevenbicht, uitgevoerd door de RO Groep van 6 april 2020 in opdracht van gemeente Sittard-Geleen. In dit document wordt het eerder onderzoek geactualiseerd.

• Ruimtelijk haalbaarheidsonderzoek voorkeurslocatie Grevenbicht-Obbicht, uitgevoerd door BRO van 13 maart 2015 die in opdracht van Gemeente Sittard-Geleen is uitgevoerd.

In dit onderzoek is ervan uitgegaan dat er reeds consensus was voor een unilocatie middengebied en is het voorkeursscenario op ruimtelijke haalbaarheid getoetst. In het document valt op te merken dat dit was ingegeven door de meest betrokken partijen die vertegenwoordigd waren in de klankbordgroepen (de voorstanders van de unilocatie).

Het onderzoek van Royal Haskoning DHV bevestigt de opmerking van Kindante dat de basisscholen in slechte technische staat verkeren en een grondige renovatie nodig hebben. De gymzalen zijn van de Gemeente Sittard-Geleen, die zelf hierop onderzoek heeft uitgevoerd. Uit dit onderzoek bleek dat beide gymzalen in redelijke staat verkeren, maar dat de (oudere) gymzaal van Obbicht in slechtere staat verkeert dan die van Grevenbicht.

Het geactualiseerd onderzoeksverslag van RO Groep van 6 april 2020 wijkt op bepaalde onderdelen af, met een voorkeur naar de unilocatie middengebied. In het geactualiseerd document wordt onder andere vermeld dat de unilocatie middengebied in het eerder document het advies was. De eindconclusie van het uit 2014 daterend onderzoeksverslag van dezelfde RO Groep gaf echter aan dat nieuwbouw van een nieuwe sportvoorziening in het middengebied en het slopen van de oude locaties op basis van uitvoerbaarheid financieel het meest ongunstig was. In 2014 werd becijferd dat hiervoor een extra investering van circa € 2,9 miljoen nodig was. Ook de exploitatie op lange termijn zou bij nieuwbouw, in vergelijking met de exploitaties op de bestaande sportcomplexen, geen voordelen hebben.

In de documenten van 2014 en 2020 wordt zelfs gesproken over: de klankbordgroep heeft een duidelijke voorkeur voor het realiseren van een unilocatie in het middengebied. Een centrale sportaccommodatie heeft het meeste draagvlak bij de verenigingsleden, waardoor naar verwachting de leden en vrijwilligers ook maximaal meeverhuizen naar de nieuwe voorziening, teleurstelling en onvrede binnen de verenigingen wordt voorkomen en mogelijk dat de voorziening nog een aantrekkingskracht heeft. Alhoewel het erop lijkt dat hier ingespeeld wordt op de sympathie als extra drukmiddel, kan inmiddels worden getoetst of dit bewaarheid is. Zowel de tennis- als de voetbalverenigingen zijn gefuseerd. Er kan nu, achteraf, worden bekeken of dit aan de orde is geweest, maar het maakt voor de actuele discussie eigenlijk niets meer uit.

Uit de geactualiseerde onderzoeken blijkt duidelijk dat de ruimtebehoefte tussen 2014 en 2020 zowel bij onderwijs als bij sport is afgenomen. De Gemeente Sittard-Geleen heeft het streven om de bestaande voorzieningen te concentreren, waardoor deze worden behouden. Hiermee probeert de gemeente te voorkomen dat burgers elders gaan wonen waar de voorzieningen wel nog aanwezig zijn.

De illustratie (Fig 1) toont een overzichtskaart met sportpark Den Dreesj en de basisschool in Grevenbicht en sportpark De Baendj en de basisschool in Obbicht. Tussen beide dorpen in, de voorgestelde nieuwbouw in het middengebied. De grootste afstand op de kaart, tussen beide sportparken, is zo’n 3 kilometer.

De druk van eisen en wensen op de financiën

Een van de hete hangijzers in dit dossier is het financiële plaatje. Er zijn riante bedragen mee gemoeid die nogal per scenario verschillen. Over de jaren heen zijn in diverse onderzoeken verschillende bedragen genoemd. De investeringen zijn sterk afhankelijk per scenario.

Om het overzicht te behouden, worden per scenario de eisen en wensen en de meest actuele bedragen gebruikt.

Eisen en wensen:

IKC: In 2020 zijn de eisen en wensen voor de basisschool, peuterspeelzaal incl. peuteropvang, buitenschoolse opvang en gymzaal geactualiseerd in kaart gebracht. Voor het gebouw werd een benodigde oppervlakte van 2.169 m² (2014: 2.385 m²) berekend. Inclusief een gescheiden speelruimte voor de basisschool en de peuterspeelzaal, een parkeerplaats, fietsenstalling, kiss and ride en de infrastructuur kwam het totaal van de benodigde oppervlakte van de IKC afgerond uit op 3.600 m². In 2014 ging het nog om een totale oppervlakte van 4.000 m² wat toen op hetzelfde terrein ook al voldoende beschikbaar was.

In het in 2020 geactualiseerd overzicht is de terugloop van het leerlingenaantal verwerkt.

Sportverenigingen: In 2020 zijn de eisen en wensen voor de voetbalvereniging en de tennisvereniging geactualiseerd in kaart gebracht. De voetbalvereniging vereist voor het clubgebouw met onder andere kleedkamers een totaaloppervlakte aan bebouwing van 442 m². Voor de tennisvereniging is dit 190 m² aan bebouwing.

“De exploitatiekosten voor Gemeente Sittard-Geleen zijn bepaald op jaarlijks € 140.000 en € 118.000 voor Stichting Kindante bij renovatie en uitbreiding.“

Hiernaast vereist de voetbalvereniging 1 wedstrijdveld (kunststofgrasveld) en 1 trainingsveld (grasveld). De tennisvereniging vereist 4 tennisbanen. In het in 2020 geactualiseerd overzicht is de terugloop van het ledenaantal voor zowel de voetbalvereniging als de tennisvereniging verwerkt.

Uitwerking van de eisen en wensen op de unilocatie Grevenbicht voor onderwijs:

• Voor de uitwerking wordt uitgegaan van de locatie van de bestaande basisschool de Kingbeek in Grevenbicht.
• Vanaf schooljaar 2020-2021 wordt voor alle basisschoolleerlingen onderwijs aan de Kingbeek in Grevenbicht verzorgd.
• Er bestaat een gezamenlijke peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang bij De Kingbeek in Grevenbicht.
• De prognose van het leerlingenaantal op basisschool de Kingbeek loopt van 256 in 2020 terug naar 237 in 2039. In 2017 had basisschool de Kingbeek nog 289 leerlingen.
• Het perceel is groot genoeg om aan de eis van 3.600 m² te voldoen.

De per 2020 geactualiseerde kosten voor onderwijs is € 3.913.000 voor renovatie van en uitbreiding op het huidige pand. Voor sloop en nieuwbouw op dezelfde locatie zijn de kosten bepaald op € 4.509.000. Voor de verdere bepaling en vergelijking wordt in dit artikel van het hogere bedrag van € 4.509.000 uitgegaan.

Naast de eenmalige kosten zijn ook de jaarlijkse lasten in beeld gebracht. De exploitatiekosten voor Gemeente Sittard-Geleen zijn bepaald op jaarlijks € 140.000 en € 118.000 voor Stichting Kindante bij renovatie en uitbreiding. Bij sloop en nieuwbouw is dit € 147.000 voor de gemeente en € 107.900 voor Kindante.

Hierbij dient te worden aangemerkt dat de verwachting is dat een nieuw schoolgebouw niet tijdens de zomervakantie kan worden opgeleverd. Dit betekent dat voor de leerlingen van de basisschool en peuterzalen tijdelijk een alternatieve locatie moet worden gezocht.

Uitwerking van de eisen en wensen op de unilocatie Obbicht voor sport:

• Voor de uitwerking wordt uitgegaan van de huidige locatie van sportpark de Baendj te Obbicht.
• Het sportpark heeft voor voetbal 1 wedstrijdveld, 2 trainingsvelden en geen oefenhoek. Het vereist 1 wedstrijdveld (liefst van kunstgras) en 1 trainingsveld (grasveld). Het terrein kan met renovatie geschikt worden gemaakt en wordt in enkele haalbaarheidsonderzoeken als relatief kleine aanpassing beschouwd.
• De voetbalvereniging heeft een clubgebouw met 4 kleedlokalen. Om aan alle eisen te voldoen heeft het totale gebouw een oppervlakte nodig van 442 m², die met renovatie kan worden bereikt.
• De verwachting is dat het ledenaantal van de voetbalvereniging verder af zal nemen. Het totaal aantal leden is 114 in 2020 ten opzichte van 136 in 2017.
• Het sportpark heeft voor tennis 4 velden en 3 oefenmuren/-veldjes. Het terrein kan met renovatie geschikt worden gemaakt.
• De tennisvereniging heeft een clubgebouw met 2 kleedlokalen. Om aan alle eisen te voldoen heeft het totale gebouw een oppervlakte nodig van 190 m², die met renovatie kan worden bereikt.
• De verwachting is dat het ledenaantal van de tennisvereniging verder af zal nemen. Het totaal aantal leden is 195 in 2020 ten opzichte van 280 in 2014.
• Het perceel is groot genoeg om aan de eis te voldoen.

De per 2020 geactualiseerde kosten voor voetbal en tennis is € 1.573.000 voor renovatie zonder kunstgrasveld voor voetbal en € 1.888.000 voor renovatie met één kunstgrasveld voor voetbal. Voor de verdere bepaling en vergelijking wordt in dit artikel van het hogere bedrag van € 1.888.000 uitgegaan.

Naast de eenmalige kosten zijn ook de jaarlijkse lasten in beeld gebracht. De exploitatiekosten bedragen € 168.000 in de situatie zonder kunstgrasveld en € 172.000 met kunstgrasveld.

Uitwerking van de eisen en wensen op de gezamenlijke unilocatie middengebied:

• Voor de uitwerking wordt uitgegaan van de locatie van het nieuw te bebouwen middengebied tussen Grevenbicht en Obbicht.
• Het perceel is groot genoeg om aan de totale oppervlakte eis van zowel onderwijs als sport te voldoen.

De per 2020 geactualiseerde kosten voor zowel onderwijs als sport zijn € 10.292.000 (waarvan € 3.476.000 voor sport). Hiervoor heeft de wethouder begin juni om € 10.078.000 aan de gemeenteraad gevraagd. In dit bedrag is rekening gehouden met een aftrek van € 214.000 dat nog over is gebleven van het oorspronkelijk voorbereidingskrediet van € 500.000. In de gemeenteraadsvergadering van 8 of 9 juli 2020 zal hierover worden gesproken en gestemd.

Naast de eenmalige kosten zijn ook de jaarlijkse lasten in beeld gebracht. De exploitatiekosten voor het onderwijs zijn voor de Gemeente Sittard-Geleen bepaald op jaarlijks € 147.000 en € 107.900 voor Stichting Kindante. De jaarlijkse exploitatiekosten voor sport bedragen € 243.000.

Voor de bouw op de unilocatie middengebied dient de gemeente Sittard-Geleen het grondgebied nog te verwerven. Dit kan onder andere door aankoop of door onteigening. Uit navraag bij de gemeente blijkt dat er reeds oriënterende gesprekken met de huidige eigenaren zijn geweest. Indien de gemeenteraad op 8 of 9 juli instemt met het besluit om € 10 miljoen uit te trekken voor de unilocatie middengebied, zullen de daadwerkelijke grondverwervingsonderhandelingen worden gestart.

“De gemeente ziet graag dat de voormalige sportlocaties de natuur- en landschapswaarden versterken en dat de locatie van de scholen worden ingezet voor woningbouw.“

Op een later moment zal de gemeenteraad nog moeten vergaderen over de herbestemming van de oude school- en sportlocaties van Grevenbicht en Obbicht. Voor het onderzoek en het uiteindelijk realiseren van nieuwe bestemmingen van deze terreinen zal extra geld nodig zijn die nu niet in het gevraagde krediet zitten. Hierover zal de gemeenteraad op termijn nog moeten beslissen.

Balans:

De kosten voor de nieuwbouw op de unilocatie bedragen € 10,292 miljoen. De kosten voor de school in Grevenbicht en het sportterrein in Obbicht bedragen samen € 6,397 miljoen. Dit is een verschil van € 3.895.000 (uitgaande van de duurste variant, bij de goedkoopte variant is de het verschil zelfs € 5.486.000), waarbij een groen middengebied wordt behouden, een nieuw schoolgebouw wordt neergezet, de sportvelden worden gerenoveerd en voor de voetbalvereniging een kunstgrasveld wordt aangelegd. In deze variant wordt geen Integraal Kindcentrum gerealiseerd.

Daarbij is het de verwachting dat de bevolking in de gemeente Sittard-Geleen af zal nemen. De voor 2020 bijgewerkte prognose gaat uit van 91.904 inwoners in 2020 naar 80.444 inwoners in 2040 (bron onderzoeksverslag: Etil Progneff 2015). Dit raakt niet alleen de grote kernen binnen de gemeente, maar zal ook zijn weerslag hebben op de kerkdorpen.

Impact op bestemming        

De keuze voor het scenario unilocatie middengebied heeft invloed op de bestaande bestemmingen van de gebieden. Naast de bestemming van het terrein van de unilocatie middengebied, komen ook de huidige locaties van de sportparken en de basisscholen vrij.

Zowel de wethouder als de gemeente hebben in het algemeen uitgesproken dat deze locaties een nieuwe bestemming krijgen. In het persbericht van de Gemeente Sittard-Geleen van 4 juni 2020 geeft wethouder Pieter Meekels het volgende aan: “Dit is een belangrijke investering in de leefbaarheid van onze kleine kernen, want naast de bouw van een nieuwe, centraal gelegen school en het aanleggen van een voetbal- en tennisaccommodatie voor de inwoners van Grevenbicht en Obbicht, zullen op de plekken waar nu nog scholen en sportvelden zijn, over enkele jaren ook nieuwe initiatieven van de grond komen die de dynamiek in en de aantrekkelijkheid van de dorpen vergroten.”

Verderop in hetzelfde persbericht lezen we dat nog niet besloten is wat op de vrijkomende locaties gaat gebeuren. De gemeente ziet graag dat de voormalige sportlocaties de natuur- en landschapswaarden versterken en dat de locatie van de scholen worden ingezet voor woningbouw.

Het gebied behorende tot de unilocatie middengebied heeft nu als bestemming ‘agrarisch gebied met landschappelijke en/of natuurlijke waarden’. Dit is vastgelegd in het bestemmingsplan Grensmaas deelgebied Sittard-Geleen, vastgesteld op 6 september 2007. Het vestigen van een school, peuterspeelzaal en sportpark is in strijd met deze actuele bestemming. Daarbij is het huidig gebied ook aangemerkt als gebied dat onder water mag komen te staan bij een te hoge stand van de Maas (waterbergend rivierbed van de Maas). Voordat de bouw op de unilocatie plaats kan vinden, zal het perceel worden geëgaliseerd. Door de egalisering zal het water bij een hoge stand van de Maas mogelijk anders gaan stromen.

Voor het schoolterrein is het bestaande bestemmingsplan Obbicht en Grevenbicht geldend, vastgesteld op 7 oktober 2010. Hierin is opgenomen dat het schoolterrein de bestemming ‘maatschappelijk’ heeft. Dit betekent dat het terrein geschikt is voor instellingen en voorzieningen op medisch, sociaal-cultureel, educatief of religieus gebied, maar dat het ook geschikt is voor sport en recreatie en bejaarden- en verzorgingstehuizen.

De sportlocatie van Obbicht heeft in het voorontwerp bestemmingsplan als bestemming “natuur”, voor de sportlocatie in Grevenbicht is dit de bestemming “groen”.

De gemeenteraad zal volgens planning pas in het najaar van 2020 stemmen over het wijzigen van het actuele bestemmingsplan. Pas dan zal duidelijk worden of de bestemmingen worden gewijzigd en wat de bestemmingen van deze terreinen dan zullen worden. Pas na deze wijziging kan worden gekeken wat in de toekomst met deze percelen kan gebeuren.

Verdeeldheid en polarisatie

De afgelopen jaren is zowel door voor- als tegenstanders actie gevoerd, alternatieven aangeboden en gevraagd om een spoedig besluit.

De voorstanders van realisatie unilocatie middengebied:

• Onderwijsstichting Kindante en het schoolbestuur van basisschool de Kingbeek.
• Stichting Laefbaar Obbeeg en Beeg (LOB).
• De sportverenigingen.

De tegenstanders van realisatie unilocatie middengebied:

• Groep Behoud Groen Middengebied.
• Diverse (direct) omwonenden.

Marlène Dehing van het Dorpsplatform Obbicht heeft in uitzending nummer 9 van Boter, Kaas en Politiek van 23 februari 2019, die onder andere over het middengebied tussen Grevenbicht en Obbicht ging, aangegeven niet voor en tegen te zijn,maar dat het belang van het Dorpsplatform lag bij dorpsdynamiek, leefbaarheid, saamhorigheid van de dorpskernen.

Het Dorpsplatform heeft vanaf het begin gemeld voor een integrale aanpak te zijn. Dit wil zeggen dat alle leefgebieden en daarmee samenhangende voorzieningen een evenredige plek krijgen in de transformatie van het dorp waarin rekening wordt gehouden met de samenstelling van de gemeenschap: Jong en oud.  

“Platform 046 heeft in de verkiezingsprogramma’s van 2018 van de lokale politieke partijen gezocht naar verwijzingen naar het middengebied tussen Grevenbicht en Obbicht, de leefbaarheid in kernen, onderwijs en sport.”

De inwoners van de dorpskernen kunnen bij iedere doelgroep worden ingedeeld. Door zowel voorstanders als tegenstanders hebben inmiddels goed bezochte manifestaties plaatsgevonden. Zowel de voor- als tegenstanders steken elkaar de loef af met de omvang van de manifestaties en het aantal handtekeningen dat ze hebben opgehaald. Ook van de direct omwonenden kan worden afgevraagd of hun mening in deze discussie voldoende neutraal is.

Dit kan ook worden afgevraagd bij Stichting LOB die in haar statuten, gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel, als een van de doelstellingen heeft opgenomen om te komen tot een multifunctionele accommodatie tussen de woonkernen Obbicht-Grevenbicht. In de gemeenteronde van 22 juni 2020 noemden de PVV en fractie Klein de LOB zelfs een lobbyclub voor het GOB.

Daarbij is een bestuurslid lerares aan Basisschool de Kingbeek en een ander bestuurslid politiek actief als burgercommissielid bij het GOB (de grootste politieke partij in de gemeente Sittard-Geleen) en bestuurslid van de nieuwe voetbalvereniging SV Argo.

De op een na grootste partij in de gemeente, het CDA, had een andere kijk op de indeling in dit gebied dan coalitiegenoot GOB. Sinds 2020 bestaat de nieuwe coalitie niet alleen uit het GOB, maar is onder andere ook het CDA toegetreden. In de addendum, het werkdocument van de huidige coalitie, op het coalitieakkoord uit 2018 is het lopend proces unilocatie Grevenbicht-Obbicht vermeld als onderwerp waarop daadkrachtig doorgepakt moet worden: het realiseren van de huidige, lopende opdracht.

In de ronde van 22 juni 2020 gaf het CDA toe voor de coalitie onderhandelingen een compromis te hebben gesloten, waarbij het CDA en hun leden akkoord gingen op de unilocatie middengebied in ruil voor het realiseren van leefbaarheidsmaatregelen in de dorpen. Later in dezelfde vergadering gaven ook GroenLinks en de Stadspartij toe een draai te hebben gemaakt en concessies te hebben gedaan.

Van de vier coalitiepartijen hebben drie aangegeven een draai te hebben gemaakt, wat betekent dat dit in faveure van het GOB is gebeurd.

Het CDA heeft in dezelfde ronde ook aangegeven open te staan voor discussie over het kostenplaatje bij alternatieven. Deze discussie zal in de gemeenteraadsvergadering van 8 of 9 juli 2020 worden gehouden. Er werd uitgesproken om een amendement in te dienen om een eventuele meevaller van € 700.000 direct op de kosten in mindering te brengen. Ook D66 en PvdA wilden een goede discussie op de diverse scenario’s en de kosten hiervan.

Het CDA gaf aan een tegoed vanuit de Regeling specifieke uitkering stimulering en sport (SPUK subsidie vanuit de landelijke overheid) te willen gebruiken om de kosten te drukken. Hierover gaf de wethouder aan dat hiervoor uiterlijk in 2023 begonnen moet zijn met de bouwwerkzaamheden, om de SPUK subsidie te kunnen gebruiken.

Op de vraag van SPA of de SPUK subsidie ook bij renovatie geldt of alleen bij nieuwbouw werd inhoudelijk niet door de wethouder gereageerd. Op de website van de Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen blijkt dat zowel voor bouw als onderhoud een subsidie mogelijk is. Per 18 juni 2020 was € 21 miljoen van het beschikbare bedrag van € 87 miljoen aan subsidies aangevraagd. Ook de lokale ondernemers laten van zich horen. Zo kondigde Albert Heijn te Grevenbicht in november 2019 aan dat indien de bouw van de unilocatie middengebied niet door zou gaan, er onder meer te weinig verkeer rondom de locatie wordt gegenereerd waardoor de Albert Heijn-vestiging wellicht zou worden gesloten.

Hoe staat de lokale politiek hierin?

Platform 046 heeft in de verkiezingsprogramma’s van 2018 van de lokale politieke partijen gezocht naar verwijzingen naar het middengebied tussen Grevenbicht en Obbicht, de leefbaarheid in kernen, onderwijs en sport. Wat was het oorspronkelijk standpunt? Het resultaat van dit onderzoek heeft het volgende opgeleverd:

• 50Plus: in het programma wordt het middengebied niet specifiek benoemd. Er wordt algemeen ingezet op leefbaarheid.
• CDA: het CDA geeft in het programma aan meer aandacht voor de leefbaarheid van het buitengebied te willen. Het CDA is voorstander om kleinere scholen open te houden en heeft in het voorbereidend onderzoek aangedrongen om vanuit een integrale visie invulling te geven aan de herhuisvesting van onderwijs en sport in het middengebied tussen Obbicht en Grevenbicht.

Door het doorvoeren van deze plannen voorziet het CDA dat de kosten lager zullen zijn, diverse sportterreinen en -accommodaties vrij komen en het groen middengebied behouden blijft.

• D66: in het programma wordt het middengebied niet specifiek benoemd. Wel benoemt D66 dat het steeds moeilijker wordt om in iedere kern een eigen basisschool of sportaccommodatie overeind te houden. Verderop wordt in het programma vermeld dat D66 de kernen meer verantwoordelijkheid en bevoegdheden wilt geven om zelf vorm te geven aan de eigen leefomgeving.
• DNA: in het programma wordt het middengebied niet specifiek benoemd. Leefbaarheid wordt alleen als algemeen uitgangspunt benoemd.
• GOB: geeft aan dat de accommodaties toekomstbestendig moeten zijn, waarbij kwaliteit voorgaat op nabijheid. De partij geeft in het programma aan dat samenvoeging van verenigingen en het afstoten van accommodaties, door invloeden zoals een teruglopend inwoneraantal, vaker voor zullen komen. GOB is sterk voorstander van de concentratie van de basisschool en de sportvoorzieningen in het middengebied tussen Grevenbicht en Obbicht en verwijzen hierbij naar soortgelijke realisaties tussen Buchten en Holtum en tussen Guttecoven en Einighausen.
• GroenLinks: in het programma wordt het middengebied niet specifiek benoemd. Algemene verwijzingen naar leefbaarheid, sport en educatie.
• PvdA: alhoewel in het programma het middengebied niet specifiek wordt benoemd, staat de Partij van de Arbeid voor een samensmelting van maatschappelijke functies op een centraal punt. Vanuit deze visie ziet de PvdA in een multifunctioneel centrum huisvesting voor een basisschool, een activiteiten- en sportcentrum voor ouderen, een plaats waar muziekles wordt gegeven en eventueel een bibliotheek en een lokale kunstruimte.
• PVV: het middengebied wordt niet specifiek benoemd. Via algemene bewoordingen geeft de PVV in het programma aan dat de leefbaarheid in onder meer de kernen een belangrijk en breed aandachtsgebied is.

Op het gebied van sport wordt in het programma aangegeven dat sportlocaties opengehouden moeten worden en dat PVV voor een goed accommodatiebeleid staat.

• SP: in het verkiezingsprogramma van de SP werd ingezet op de inwoners / buurtbewoners die via een eigen buurtfonds (kleinschalige) projecten zelfstandig op konden pakken. De inwoner weet immers zelf wat het beste in hun eigen buurt nodig is om de leefbaarheid te vergroten.

In het programma wordt verder benoemd dat door de afbraak van buurtvoorzieningen de aantrekkelijkheid om in de buurten te wonen daalt en zal de motivatie om in deze buurten te huisvesten verminderen. De SP geeft vervolgens aan dat de gemeenschappelijke voorzieningen ruimte moeten krijgen om de gemeenschapszin te vergroten, maar gaat hier vervolgens niet verder op in.

• SPA: in het programma wordt het middengebied niet specifiek benoemd. Via de praktijksituaties waar SPA zich voor inzet wordt de koppeling naar leefbaarheid, sport en educatie gelegd.
• Stadspartij: behalve een verwijzing naar “school in middengebied? Kosten 10 miljoen euro” wordt in het verkiezingsprogramma hier verder niet over gesproken.
• VVD: in het programma wordt het middengebied niet specifiek benoemd. Er wordt algemeen verwezen naar de begrippen leefbaarheid, sport en educatie.

De in 2018 in de gemeenteraad aanwezige SP is sinds 2019 niet meer in de gemeenteraad vertegenwoordigd, tevens zijn de eenmansfracties Fredrix (2019) en Klein (2020) ontstaan. Voorlopend aan een gemeenteraadsvergadering vinden de zogenoemde rondes plaats. Dit zijn overleggen waarin gemeenteraadsleden en burgercommissieleden onderwerpen bespreken, en de wethouder het gevoerde beleid verdedigt, voordat deze in de gemeenteraadsvergadering wordt behandeld. In de ronde van 18 juni 2020 bleek dat fractie Fredrix voor de ontwikkeling van de unilocatie middengebied is en fractie Klein tegen.

De uitvoerende wethouder

Op dit moment is Pieter Meekels (GOB) de projectwethouder op het dossier centrale huisvesting van onderwijs- en sportvoorzieningen voor Grevenbicht en Obbicht. In de periode 2014-2018 was de projectwethouder Bert Kamphuis (D66). In de raadsvergadering van 5 juli 2017, waarin het voorbereidingskrediet van € 500.000 door de gemeenteraad werd aangenomen, heeft de gemeenteraad aan de wethouder de opdracht gegeven om de haalbaarheid van de unilocatie middengebied te onderzoeken. Deze beslissing is toen mede gemaakt vanwege de centrale ligging van de unilocatie en omdat de alternatieve locaties wellicht te klein konden zijn. Uit latere onderzoeken is echter gebleken dat de voorzieningen voor het aantal leerlingen en sportleden op de alternatieve locaties voldoende ruimte bieden.

De wethouder is met deze opdrachtverstrekking verder gegaan. Alhoewel de wethouder in de ronde van 18 juni 2020 onder andere aangaf € 10 miljoen een hoog bedrag te vinden, de beoogde alternatieven wellicht goedkoper zouden zijn, de direct omwonenden gelijk gaf op hun bezwaren en niet met organisaties aan tafel kon zitten omdat ze het niet eens waren met zijn opdracht, kon de wethouder niet anders handelen. Hij had immers van de gemeenteraad de opdracht mee gekregen en hij kon daar niet van afwijken. Via een motie van de PVV kwam het onderwerp unilocatie middengebied, en daarmee ook de opdrachtverstrekking uit 2017, ter sprake in de gemeenteraadsvergadering van 24 oktober 2018. Met de motie werd aan de gemeenteraad gevraagd om dit dossier te bespreken. Diverse politieke partijen, die toen onderdeel waren van de coalitie, vonden het niet nodig om hier weer opnieuw naar te kijken. Het was een herhaling van eerdere zetten, we moesten vooruit. Ook eerdere en latere bezwaren om dit in de politiek te bespreken werden op een soortgelijke manier verworpen tot de ronde van 18 juni 2020.

Accommodatiebeleid

In de raadsvergadering van 5 juli 2017 werd door de toenmalige uitvoerende wethouder Bert Kamphuis de toezegging gedaan dat het College ook de visie op duurzaam accommodatiebeleid zou actualiseren en aan de gemeenteraad zou aanbieden. Ondanks dat het CDA, en later ook de PVV, de aangepaste beleidsvisie de afgelopen jaren herhaaldelijk opnieuw heeft gevraagd, is dit nog niet gebeurd. Het accommodatiebeleid vormt een beleidsmatige grondslag voor nieuwbouw in de dorpen. De gemeenteraad dreigt nu zonder deze beleidsvisie een besluit te moeten nemen over het middengebied. Uit informatie van de gemeente blijkt dat het accommodatiebeleid op de agenda staat van de gemeenteraadsvergadering van 8 of 9 juli 2020.

Provincie Limburg

In de dossiervorming van de gemeente is ervan uitgegaan dat Provincie Limburg een subsidie zou kunnen verlenen, een cofinanciering. Uit navraag door Platform 046 bij de Provincie Limburg is gebleken dat er nog geen formeel verzoek voor een provinciale bijdrage voor de unilocatie middengebied is ontvangen.

De Provincie heeft aangegeven dat voor het realiseren een compensatie van het groen nodig is. Hoeveel deze compensatie moet zijn en op welke manier (bijvoorbeeld soort groenvoorziening, aanleg aantal m², groen moet jaarlijks aantal kilo’s CO₂ op kunnen nemen), is echter onbekend.

De Gemeente Sittard-Geleen staat sinds de beslissing van de Gedeputeerde Staten van 10 december 2019 onder repressief toezicht. Dit betekent dat de Gedeputeerde Staten de begroting en begrotingswijzigingen niet hoeven goed te keuren. Op bestuurlijk niveau kan de Provincie Limburg wel met de Gemeente Sittard-Geleen spreken over hetgeen de gemeente doet en wat dat betekent voor de financiële positie.

Recente en toekomstige ontwikkelingen

Op 2 juni 2020 is aan de gemeenteraad gevraagd om in de vergadering van 8 of 9 juli 2020 akkoord te gaan met een krediet van € 10.078.000, zodat aan de ontwikkeling van de unilocatie middengebied kan worden begonnen.

Dit onderwerp staat voor de raadsvergaderingen van 8 en/of 9 juli 2020 op de agenda. In deze vergaderingen zal worden gestemd over het gevraagde krediet van € 10 miljoen. De PVV heeft het initiatief genomen om voor dit punt een amendement in te dienen. Dit is een gemeentelijk bespreekstuk waardoor het mogelijk wordt om een eerder genomen raadbeslissing (op onderdelen) te herzien.

De verdere planning is vervolgens dat in september 2020 besluitvorming op het ontwerp van het bestemmingsplan wordt gegeven om in december 2020 de besluitvorming van de wijziging op het bestemmingsplan te behandelen.

Als het krediet in de gemeenteraadsvergadering van 8 of 9 juli wordt aangenomen, dan nog zal het een tijd duren eer daadwerkelijk aan de ontwikkeling kan worden begonnen. De gronden van de unilocatie middengebied moeten nog worden verworven (door aankoop of onteigening). Dit betekent dat op zijn vroegst pas eind 2021 de schop de grond ingaat. Indien er zich problemen voordoen, zoals een langlopende onteigeningsprocedure, kan het mogelijk nog langer duren.

Ook is door de tegenstanders aangegeven dat via de Raad van State zal worden geprocedeerd.

Nawoord

Alhoewel Platform 046 veel onderzoek heeft gedaan in dit omvangrijk dossier, is ook bij ons nog niet alles bekend. Wellicht is niet elk beeld verwoord en mogelijk ontbreken nog enkele zaken. De uiteenzetting in dit artikel heeft, op basis van de bij ons beschikbare informatie, op een zo adequaat mogelijke manier plaatsgevonden.

Zie ook:

• Opvolging 08-07-2020: Gemeenteraad geeft akkoord op krediet van € 10 miljoen